Имтиханда берни ишетелмәячәк

Киләсе елларда БДИда шпаргалка куллану очраклары бөтенләй юкка чыгарга мөмкин. Радиоешлыклар эшчәнлеге буенча дәүләт комиссиясе имтихан вакытында мобиль җайланмаларның сигналларын томалау буенча махсус документ расларга җыена. Имтиханнар ул вакытта барлык төбәкләрдә дә гадел узачак, ди белгечләр.

- Без элемтә сигналын томалау тәртибен эшләдек. Ул бинадан читтәге элемтә чараларының эше­нә комачауламаячак, - дип бел­дерә Роскомнадзор рәисе Вадим Ампелонский. Имтихан ка­гый­дәләрен катгыйландыру эше­нә моннан берничә ел элек ке­рештеләр. 2013 елда имтихан вакытында кесә телефоннарыннан күчерү буенча гауга чыкты. Шуннан соң чыгарылыш укучыларын "металл капка" аша кертә башладылар. Дөрес, әлегә Рособрнадзор томалау җайланма­ларын урнаштыруны таләп итми. Әмма кайбер төбәкләрдә мондый тәҗ­рибә бар инде. Нәтиҗәсе дә юк түгел. Ул төбәкләрдә укучылар имтиханнарга кесә телефоны, төрле гаджетлар алып килми икән. Шулай итеп, кагыйдә бозу очраклары да күзәтелми. Ә менә телефон алып кергән укучы­ларның эше юкка чыгарыла. Алар имтиханны киләсе елда гына бирә алачак. Узган ел рес­публикада 7 укучының кагыйдә бозуы ачыкланды.

Быел сынауга керәсе укучылар исә 1 февральгә кадәр үз­ләренең нинди фәннәрдән имтихан би­рәсен хәл итеп бетерергә тиеш иде. Соңгы елларда чыгарылыш укучылары фи­з­­ика, химия, биология фән­нәренә өс­тенлек бирә башлады. Әйтик, ил буенча физика сынавын сайлаучылар узган елга караганда 21 мең кешегә күбрәк. Гомумән, быел БДИда барлыгы 650 мең укучы катнашачак. Республикада әлеге имтиханнарны 17 меңнән артык укучы тапшырачак. Бездәге укучыларның да күбесе физикага мәхәббәтен белдергән. Андыйлар 5 меңнән артык. Биология сынавын - 3 мең, химияне - 2, информатика һәм мәгълүмати тех­нологияләре һәм тарихны 2шәр меңнән артык укучы тапшырырга җыена. Инглиз те­леннән 2 меңнән артык, әдәбия­т­тан 1 меңгә якын кеше сыналачак. Былтыр җәм­гыять беле­меннән 9 мең укучы имтихан тотса, быел әлеге имти­ханның нибары 1 меңенә генә кирәге чыккан. Географияне 100 дән артык кеше сайлаган. Узган ел аларның саны 200гә күбрәк булган. Шунысы да бар: узган ел мәк­тәп тәмам­лау­чылар саны бер меңгә артыграк иде. Вузга укырга керү өчен математика сынавын профиль дәрә­җәдә бирү кирәк. Быел матема­тиканың әлеге өле­шен сайлаучылар 4 меңгә кимегән. Аны 11 меңнән артык укучы сайлаган. Аның каравы, база дәрәҗә­сендәге математиканы сайлаучылар ике меңгә арткан. Андыйлар­ның саны 10 меңгә җитә. 2016 елда БДИны вакытыннан алда 1 меңнән артык укучы тапшырырга планлаштыра.

БДИга бары инша нәтиҗәсе белән генә кертәләр. Декабрь аенда узган сынауларда укучы­ларның 99,8 проценты "зачет" алган. Ә менә 34 укучы аны үти алмаган. Начар билге алучылар февраль аенда кабат белемнәрен сыный.

Быел нинди үзгәрешләр булачак?

1.Тарих, җәмгыять белеме, география, информатика һәм мәгъ­лүмат технологияләре буенча җа­вап­ларны сайлап алу өлеше юкка чыгарылачак.
2. Контроль-үлчәм материалларын (КИМ) имтихан пунктларында бастыру мөмкин булачак. Быел тәҗрибәдә Әгерҗе, Азнакай, Актаныш, Баулы, Бөгелмә, Ютазы, Чүпрәле районнары катнаша.
3. Тугызынчы сыйныф укучылары математика, рус теллә­реннән тыш, тагын ике фәннән ирекле сынау сайларга тиеш. Ирекле имтиханнардан укучы "2ле" алса да, быел ул аттестатка йогынты ясамаячак. Киләсе елда исә начар билге алучыларга әлеге документ бирелмәячәк.
4. Татарстанда тугызынчы сыйныф укучыларына чыгарылыш имтиханнарын татар телен­дә тапшыру өчен бернинди каршылыклар да юк. Быел сигез фәннән имтиханнарга әзерләнү өчен материаллар, ягъни демо­версияләр татарчага тәрҗемә ителгән.

Алдан тапшыру этабы 21 март - 6 май көннәренә билге­ләнгән. Ә төп этап 26 майдан 30 июньгә кадәр дәвам итәчәк.

Сәрия МИФТАХОВА
Ватаным Татарстан